Hoe maak je een goede planning?

Stap 1: Weet wat je moet leren

Zorg eerst dat je weet wat de examenstof is en wat er verder nog moet gebeuren in het examenjaar, voordat je begint met het maken van een planning. De onderwerpen die aanbod komen op het centraal eindexamen vind je terug in de examenprogramma’s. Kijk daarnaast naar het examenrooster om te zien welk examen op welke dag is. Voor schoolexamens vind je een overzicht van de stof die je moet leren in het PTA-boekje. Het leerwerk voor toetsen en andere huiswerkopdrachten wordt vaak in de les opgegeven en kun je terugvinden in je online leeromgeving.

Stap 2: Kies een planner

Voor het maken van een planning voor je examens heb je een planner nodig. Een planner is iets anders dan een agenda. In je agenda schrijf je de deadlines op van je huiswerk en noteer je wanneer je toetsen hebt. In een planner, maak je je planning voor leer- en ander schoolwerk.

Je kunt kiezen voor een papieren of een digitale planner. Een digitale planner is fijn omdat je er makkelijk aanpassingen in kunt maken zonder dat het een chaos wordt. Nadeel is dat je daarom misschien juist makkelijker taken voor je uitschuift. Ook moet je je planning telkens bekijken op je telefoon of laptop, waardoor afleiding op de loer ligt. Bij een papieren planner is schuiven in je planning minder makkelijk en hij zorgt voor minder afleiding.​​​​​

Stap 3: Noteer vaste afspraken

Het is handig om vooraf vast te stellen hoeveel tijd je hebt om aan je leerwerk voor je (school)examens en huiswerk te zitten en wanneer je tijd hebt. Dit kun je doen door eerst al je vaste afspraken te noteren, bijvoorbeeld wanneer je op school bent of moet werken en wanneer je bezig bent met sporten of een andere hobby. In een digitale planner kun je deze afspraken wekelijks laten herhalen, handig! Zet daarnaast andere afspraken die je hebt gemaakt in de planner.

Houd er rekening mee dat bijvoorbeeld ‘school’ in dit geval niet is afgelopen als je de school uit loopt, maar eigenlijk pas wanneer je thuis bent aangekomen, je spullen hebt weggelegd en aan je bureau zit. Vanaf dan ben je klaar om te gaan leren en gaat de leertijd in.

Stap 4: Plan het leren in

Verdeel al je leer- en ander huiswerk logisch over de tijdsblokken die nog leeg zijn in je planner.

Houd rekening met de volgende dingen:

Het belang van herhaling
Als je iets elke dag herhaalt in plaats van er op één dag uren aan te besteden, onthoud je het veel beter. Begin daarom met het leren van een deel van de stof en herhaal dat deel de volgende dag, naast het leren van een nieuw deel van de (examen)stof. De dag voor de toets of het examen is het sowieso van belang om alle stof nog een keer te herhalen en geen nieuwe stof meer te leren.

Dat herhaling essentieel is voor je geheugen, is misschien wel dé reden waarom plannen zo belangrijk is. Als je pas de dag van te voren begint met leren, is herhaling immers niet mogelijk. Om ervoor te zorgen dat je op tijd begint met leren en genoeg ruimte houdt voor herhaling kun je het beste ‘terug in de tijd plannen’: de dag voor een toets of examen noteer je dat je alle stof gaat herhalen. Alle dagen ervoor leer je telkens één onderdeel en herhaal je de stof die je eerder hebt behandeld. Zo noteer je telkens verder terug, tot je bij het eerste onderdeel belandt. De dag waarop je dit noteert is de dag dat je begint met leren voor het examen.

Weet hoe lang je nodig hebt per vak
Hoe lang jij ergens mee bezig bent is erg persoonlijk. Waarschijnlijk weet je wel wat je lastig en minder lastig vindt, maar hoeveel tijd dingen echt kosten weet je misschien nog niet. Om daar achter te komen noteer je telkens voor je iets gaat doen hoe lang jij denkt dat het gaat duren. Vervolgens time je hoe lang je daadwerkelijk met die opdracht bezig bent. Schrijf dit ook op en vergelijk het. Zo worden je schattingen steeds beter!

Bepaal een handige volgorde per dag
Wat betreft de volgorde waarin je het leren voor verschillende vakken op een dag inplant, zijn twee dingen belangrijk:

• Begin altijd met een makkelijke taak, die kun je snel afronden en dat motiveert! Doe daarna de belangrijkste en/of moeilijkste taak, dan weet je zeker dat je hier genoeg tijd voor hebt. Als laatst plan je dingen in die eventueel verschoven kunnen worden naar een andere dag.
• Zorg voor afwisseling. Als je een paar uur achter elkaar hetzelfde soort leerwerk doet, onthoud je het minder goed. Wissel dus woordjes leren af met samenvattingen maken en sommen oefenen.

Wees realistisch
Je examenplanning kan er op papier (of je computer) nog zo mooi uit zien, als het niet realistisch is, heb je er uiteindelijk weinig aan. Een onrealistische planning kan ervoor zorgen dat je alsnog in tijdnood komt. Waar moet je op letten?

• Houd rekening met pauzes: uren aan een stuk door blokken op de examenstof is niet haalbaar en zelfs niet wenselijk. Je leert veel beter als je af en toe pauze neemt. Plan ieder half uur vijf minuten pauze in.
• Kom je tijd te kort omdat je agenda al te vol staat met allerlei andere activiteiten of omdat je je weekenden vrij probeert te houden? Wees dan een beetje streng voor jezelf. Ontspanning is belangrijk, maar veel afspreken met vrienden, uitgaan en uitgebreid gamen of netflixen kun je beter uitstellen tot na de examens. Plan iedere dag minstens anderhalf uur leertijd in.

Als je planning voor de examens eenmaal af is, is het de bedoeling om je hier zo veel mogelijk aan te houden. Zorg er daarnaast voor dat je eventuele nieuwe opdrachten, huiswerk en leerwerk, direct inplant. Het inplannen wordt steeds makkelijker, omdat je steeds beter weet hoeveel tijd dingen kosten en wat je lastig en minder lastig vindt.

Blijf je ondanks je mooie planning voor je examens, je werk toch voor je uitschuiven? Lees dan eens onze tips over het aanpakken van uitstelgedrag. Vind je het moeilijk om geconcentreerd te blijven? Lees dan ons artikel Vergroot je concentratie en blijf gefocust.