Wat je precies moet weten en kunnen om je eindexamen te halen, wordt vastgelegd in de examenprogramma’s. Deze worden vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). In de examenprogramma’s kun je zien welke stof aan bod komt op het centraal examen en welke stof niet. Als je dit voordat je begint met leren al weet, voorkom je dat je tijd besteed aan onderwerpen die helemaal niet getoetst worden op het centraal examen. Hoe zit het precies? Je leest het hier!
Zoals eerder gezegd staat in de examenprogramma’s omschreven wat je moet weten (kennis) en moet kunnen (vaardigheden) om je diploma te behalen. De onderdelen die getoetst zullen worden zijn verdeeld in zogenoemde ‘domeinen’ en ‘subdomeinen’. Deze worden vervolgens verder omschreven.
Het eindexamen bestaat uit de centrale examens en de schoolexamens. In de examenprogramma’s staat aangegeven welke domeinen op het centraal examen worden getoetst. Op de schoolexamens kunnen ook onderwerpen uit deze domeinen aan bod komen. Echter, de schoolexamens zijn doorgaans meer gericht op de domeinen die niet op het centraal examen worden getoetst. Omdat de schoolexamens gedurende de gehele bovenbouw worden gemaakt, zijn de examenprogramma’s voor jouw examen al vastgesteld voor jij naar de derde klas ging.
In de examenprogramma’s kun je zien wat je precies moet leren voor je eindexamen. Voor de schoolexamens is doorgaans bekend bij alle leerlingen welke stof geleerd moet worden, dit staat in het PTA en meestal hoor je het ook nog van je leraren. Voor de centrale examens is het voor veel leerlingen onduidelijk welke stof precies getoetst zal worden. Dit betekent dat ze te veel stof leren voor het CE, zonde! Het is daarom heel verstandig om vóór je begint met leren voor de centrale eindexamens, de examenprogramma’s eens goed door te nemen.
Overigens mag er in beperkte mate worden afgeweken van de afbakening van de stof die in de examenprogramma’s staat. Hierdoor kan het zijn dat er iets op het centrale examen gevraagd wordt, wat niet expliciet vermeld staat in het examenprogramma. Dit zijn echter altijd vragen die logisch aansluiten op onderwerpen die wél officieel onderdeel zijn van de examenstof. Met de kennis die je hebt en wat logisch denkwerk, kun je deze vragen toch beantwoorden. Maak je hier dus geen zorgen over en raak niet in de stress als je een onbekend onderwerp op je examen tegenkomt. Probeer een antwoord te vinden met de kennis die je hebt.
Als je de examenprogramma's op gaat zoeken, vind je heel uitgebreide documenten (examensyllabi) met allerlei uitleg over de eindexamenonderwerpen. Het daadwerkelijke examenprogramma is een bijlage van dit document.
Wat staat er precies in dat examenprogramma? Als voorbeeld nemen we het eindexamenprogramma biologie voor examenjaar 2019, deze is te zien op de afbeelding hieronder. In het eindexamenprogramma staat:
- De domeinen die getoetst worden in het gehele eindexamen.
- De (sub)domeinen die getoetst worden in het centraal examen.
- Wat er getoetst mag worden op het schoolexamen (welke onderwerpen hier precies aan bod zullen komen, bepaald iedere school zelf en wordt vastgelegd in het PTA).
In de rest van het examenprogramma worden de subdomeinen benoemd en toegelicht.
De bijgaande syllabus bevat verder een omschrijving van de specifieke kennis (met name begrippen en concepten) en vaardigheden (met name het benoemen uitleggen van deze begrippen en concepten binnen een context) die je moet beheersen om het examen voldoende af te kunnen ronden.
Je vindt de examenprogramma’s voor alle vakken op alleexamens.nl. De bestanden die je kunt downloaden zijn de volledige examensyllabi, met daarin de omschrijving van alle domeinen en subdomeinen. Het daadwerkelijke examenprogramma is telkens te vinden in de bijlage.
In de examenprogramma’s wordt alles erg kort en bondig omschreven. De teksten zijn eigenlijk niet bedoeld voor leerlingen die het examen gaan afleggen, maar voor docenten die de schoolexamens moeten opstellen. Docenten hebben veel meer inhoudelijke kennis, waardoor uitgebreide omschrijvingen van alle termen en begrippen in de examenprogramma’s achterwegen worden gelaten. Om als leerling meer inzicht te krijgen in de examenstof kun je de ‘Samengevat’ bundels gebruiken. Daarin staan de examenprogramma’s uitgewerkt tot handige samenvattingen. Er staan feiten en toelichtingen bij, en voorbeelden uit de laatste examens. Als je uit deze bundels leert, ben je goed voorbereid!